VERKLARING RAAD VAN KERKEN 10 december 2017

DE KERK: EEN VEILIGE PLEK
“Machtsmisbruik komt in alle sectoren van de samenleving voor, binnen gezinnen en in werksituaties, in jeugd- en in ouderenzorg, bij het onderwijs en in het verenigingsleven. Ook op kerkelijk erf doet het zich voor. Met name door kwesties rond seksueel misbruik waren kerken en kerkelijke instellingen de laatste jaren geregeld in het nieuws. Men zou verwachten dat zij voor iedereen veilige plekken zijn.
Dat bleek te vaak niet het geval te zijn. Intussen hebben verschillende kerken hun verantwoordelijkheid genomen: slachtoffers en daders kregen begeleiding; er werden protocollen en meldpunten ingericht; procedures en processen zijn in gang gezet; er is beleid ontwikkeld rond voorlichting en preventie, hulpverlening, erkenning en genoegdoening.
De Raad van Kerken in Nederland meent dat het goed is dat beleid te verankeren, en het draagvlak ervan te verbreden, door een intentieverklaring op te stellen over de kerk als veilige plek. Deze verklaring werd door alle lidkerken van de Raad en door enkele andere kerken ondertekend. Ze luidt: ‘De kerk hoort een veilige plek te zijn’

GEZAMENLIJKE VERKLARING VAN KERKEN IN NEDERLAND

Kerken horen een plek te zijn waar mensen zich veilig kunnen voelen en waar ze veilig zijn: jong en oud, gemeenteleden/parochianen en bezoekers, vrijwilligers en beroepskrachten. Wij, christelijke kerken in Nederland, erkennen dat die veiligheid ook in onze kringen in het geding was en is, dat ze voortdurende aandacht en preventie vraagt. De kerken nemen de nodige maatregelen.

We veroordelen alle vormen van grensoverschrijdend gedrag, waarbij in pastorale of andere relaties misbruik wordt gemaakt van macht. Met name denken we aan seksueel misbruik en geweld, dat kwetsbare, veelal jonge mensen voor het leven kan tekenen. Dit onrecht tegen de medemens noemen wij zonde: het is kwaad in Gods ogen.
We weten ons ertoe geroepen in eigen kring dergelijk misbruik tegen te gaan. Waar we het tegenkomen in pastorale relaties nemen we passende maatregelen. De
slachtoffers ervan zeggen we onze betrokkenheid toe. We achten het, ook jegens hen, onze plicht er alles aan te doen dat de kerk werkelijk voor ieder een veilige plek is”.

EEN VERKLARING ALLEEN IS NIET VOLDOENDE
De kerken realiseren zich dat je er met een verklaring niet bent. De tekst is bedoeld als een basisverklaring, die binnen de afzonderlijke kerken verdere vertaling, uitwerking en toetsing behoeft. De uitwerkingen kunnen per kerk verschillen. Daarom heeft de NIEUW LEVEN Evangelie Gemeenschap een protocol opgesteld als leidraad hoe we met z’n allen misbruik kunnen tegengaan en hoe dit op te lossen als het onverhoopt mocht gebeuren of naar boven komt vanuit het verleden.

INLEIDING
Zodra binnen een kerkelijke gemeente bekend wordt dat er sprake is van grensoverschrijdend seksueel gedrag, dan wel seksueel misbruik door een
leidinggevende kerkelijk medewerker, ontstaat in de regel een zeer complexe situatie waarbij allerlei belangen en loyaliteiten door elkaar kunnen gaan lopen. Het is dan niet eenvoudig goede keuzes te maken waarbij aan alle betrokkenen zoveel mogelijk recht wordt gedaan en niet nog meer leed of schade wordt veroorzaakt. Dit protocol is bedoeld als houvast in een dergelijke situatie.

VOOR WIE IS DIT PROTOCOL BEDOELD?
Het protocol is allereerst bedoeld voor het bestuur van de NIEUW LEVEN Evangelie Gemeenschap. Zij hebben de verantwoordelijkheid voor de kerkelijke gemeenschap en van hen wordt verwacht te reageren op de reacties binnen de gemeente en sturing te geven aan het proces dat vervolgens in de gemeente ontstaat. Daarnaast is het protocol bestemd voor alle leidinggevenden, alle HuisGroep- of andere groepsleiders, jeugdwerkers en kinderkerkwerkers, de lokale leidinggevende teams en alle individuele pastorale medewerkers alsook voor allen die op enigerlei wijze geconfronteerd worden met grensoverschrijdend seksueel gedrag of seksueel misbruik binnen de NIEUW LEVEN Evangelie Gemeenschap.
Dit protocol is gebaseerd op het protocol van de Gereformeerde Kerken voor Gemeenten die geconfronteerd worden met seksueel misbruik of seksueelgrensoverschrijdend gedrag in pastorale en gezagsrelaties zoals dit in 2016 te Veenendaal opgesteld is. Voor zover dit protocol van de NIEUW LEVEN Evangelie Gemeenschap in voorkomende gevallen niet of onvoldoende voorziet in adviezen en of informatie, verwijzen wij naar genoemd protocol wat bij de leiding van de NIEUW LEVEN Evangelie Gemeenschap te verkrijgen is of als pdf file te downloaden is van het internet via de volgende link:
https://www.protestantsekerk.nl/download/CAwdEAwUUkNGXUU=&inline=0

UITGANGSPUNTEN EN ZORGVULDIGHEID
Een kerkelijke gemeenschap hoort een veilige plaats te zijn. In situaties van grensoverschrijdend seksueel gedrag of seksueel misbruik binnen kerkelijke pastorale relaties wordt deze veilige plaats een onveilig gebied. Het beeld van God wordt daarmee geweld aan gedaan en het vertrouwen in medechristenen geschaad. De NIEUW LEVEN Evangelie Gemeenschap neemt daarom alle beschuldigingen of vermoedens van misbruik serieus. Dat betekent ook dat de kerk zeer zorgvuldig wil omgaan met alle betrokkenen, zowel met de mogelijke slachtoffers, de mogelijke daders als met al degenen die bij hen betrokken zijn.

EEN AANTAL AANDACHTSPUNTEN VOOR EEN ZORGVULDIGE BENADERING
VAN DIT PROTOCOL
Realiseert u zich altijd dat het feit dat iemand beschuldigd is van misbruik, niet betekent dat hij of zij een dader is. Er kunnen allerlei gronden zijn voor het uiten van beschuldigingen of vermoedens. Realiseert u zich echter ook dat de praktijk helaas heeft bewezen dat de meest onverwachte en onwaarschijnlijke beschuldigingen vaak op feiten bleken te berusten. Als u geconfronteerd wordt met mogelijk grensoverschrijdend seksueel gedrag of seksueel misbruik, is dat ook voor u belastend. Vaak is er dan behoefte aan overleg, maar bent u ook gebonden aan uw ambtsgeheim. Het protocol gaat ervan uit dat u deze last niet alleen hoeft te dragen, maar dat u die kunt delen met de aangestelde vertrouwenspersonen. Over zorgvuldig omgaan met het ambtsgeheim en een mogelijk conflict tussen de verschillende plichten van een ambtsdrager kunt u meer lezen in het uitgebreide protocol.
Als er sprake is van actueel misbruik van een minderjarige moet u altijd direct actie ondernemen. Het bestuur van de NIEUW LEVEN Evangelie Gemeenschap en de leidinggevenden, nog de vertrouwenspersonen, nog uzelf kunnen geen oordeel vellen over de juistheid van een gerucht, melding of klacht. Dat kunnen alleen instanties die daartoe zijn aangewezen. Oordelen behoort niet tot uw taak. U kunt wel -- met behulp van dit protocol -- zorgvuldig met alle betrokkenen omgaan en zo de schade voor de persoon in kwestie en de gehele gemeente zoveel mogelijk beperken. Laat geruchten niet zomaar op hun beloop. Geruchten kunnen signalen zijn dat er iets in de kerkelijke gemeenschap gebeurt dat niet door de beugel kan. Als u dat laat passeren, werkt u
eraan mee dat de kans bestaat dat misbruik gecontinueerd wordt. Geruchten kunnen net zo goed op niets gebaseerd zijn en tot gevolg hebben dat de goede naam van mensen wordt geschaad of dat er onrust en een gevoel van onveiligheid ontstaat in de gemeente. In beide gevallen leiden geruchten tot schadelijke gevolgen. Dat is dan ook de reden dat van u wordt verwacht dat u de geruchten niet negeert, maar er juist op reageert.

DE DEFINITIE VAN MISBRUIK
"Misbruik van macht en vertrouwen door degene die in een ambt of een dienst staat, een kerkelijke functie vervult of kerkelijke bevoegdheden uitoefent, in een pastorale relatie of in een relatie die betrokkene uit hoofde van dit ambt, deze dienst, functie of bevoegdheden onderhoudt, in de vorm van seksuele handelingen of toespelingen op of uitnodigingen tot seksueel contact, alles al dan niet onder druk van geheimhouding." Gedrag wordt misbruik genoemd als er sprake is van verschil in macht en invloed tussen betrokkenen. Een voorbeeld: twee collega diakenen hebben een functionele relatie met elkaar, maar meestal is dit een collegiale, gelijkwaardige relatie. Een diaken en een hulpvragend gemeentelid hebben ook een functionele relatie met elkaar, maar hier is de een -- tot op zekere hoogte -- afhankelijk van de ander. Er is een machtsverschil. SEKSUEEL MISBRUIK IS EEN MISDAAD Het Wetboek van Strafrecht stelt ontucht tussen een werkende in de gezondheidszorg of de maatschappelijke zorg (pastoraal werker), met iemand die zich als patiënt of cliënt aan zijn hulp of; zorg heeft toevertrouwd, strafbaar. (Wetboek van Strafrecht, art. 249). Dit artikel is -- naar analogie -- van toepassing op pastorale relaties.  slachtoffers van misbruik kunnen aangifte doen bij de politie. In het uitgebreide protocol wordt hierop ingegaan.

DE DEFINITIE VAN GRENSOVERSCHRIJDEND SEKSUEEL GEDRAG
Elke vorm van verbaal, niet-verbaal of lichamelijk gedrag met een seksuele gevoelswaarde dat tot doel of het gevolg heeft dat de waardigheid van een persoon wordt aangetast of waardoor een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende omgeving wordt gecreëerd.

REIKWIJDTE VAN HET PROTOCOL EN HET UITGEBREIDE PROTOCOL
Het protocol handelt over grensoverschrijdend seksueel gedrag of seksueel misbruik binnen pastorale en gezag relaties. Alleen die kunnen uitmonden in klachten die tot kerkelijke procedures en/of rechtspraak leiden. Alle andere vormen van misbruik vallen buiten het protocol. De Colleges voor het Opzicht kunnen echter in allerlei situaties van laakbaar gedrag een onderzoek starten en een uitspraak doen.

HET MELDPUNT MISBRUIK
Op verschillende plaatsen in het protocol wordt verwezen naar het Meldpunt Misbruik. De stichting Meldpunt Misbruik is opgericht door de CGK, GKV en de NGK. Het Meldpunt heeft tot doel informatievoorziening, begeleiding en advisering inzake de procedure bij de klachtencommissie, verwijzing naar intensievere vormen van hulp en interne rapportage ten behoeve van signalering/preventie van (seksueel) misbruik in pastorale c.q. kerkelijke relaties. Zie blz. 29 van het uitgebreide protocol voor de contactgegevens.

HET VOORKOMEN VAN MISBRUIK
Een ieder dient zich bewust te zijn van de menselijke zwakheden (van zichzelf en de ander) en de mogelijkheid dat we in seksuele verzoekingen terecht kunnen komen. We kunnen onverwacht bezwijken onder de seksuele verleidingen. Daarom dienen er preventieve maatregelen genomen worden om te voorkomen dat men als man en vrouw (b.v. bij pastorale zorg, maar ook bij andere gelegenheden) niet alleen in een afgesloten ruimte zal spreken of vergaderen, maar altijd een derde persoon als getuige zal betrekken.

GEBRUIK VAN HET PROTOCOL
Het is niet de bedoeling dat u het protocol in alle voorkomende misbruiksituaties van de eerste tot de laatste pagina afhandelt. Het protocol is opgezet als een overheidsinvulformulier zoals bv. het belastingformulier: u zoekt in hoofdstuk 1 het beginpunt dat uw situatie weergeeft en volgt daarna de nummerverwijzingen. Zo hoeft u alleen de voor u relevante onderdelen van het protocol te lezen. Lees het protocol steeds met de toelichting erbij. Hierin staan de overwegingen die hebben geleid tot de handelingsadviezen. De toelichting gaat soms ook in op uitzonderingssituaties en geeft aan wat te doen als het protocol niet helemaal van toepassing is. Meld steeds aan degenen met wie u te maken hebt (de benadeelde, de beschuldigde enz.) wat de volgende stappen zullen zijn. U voorkomt daarmee onduidelijkheid en verwarring.

AANTEKENINGEN, DOCUMENTEREN
Maak voor uzelf aantekeningen van uw eigen handelingen en van dat wat u is toevertrouwd. Deze aantekeningen zijn bedoeld om uw eigen geheugen te
ondersteunen, niet om een 'cliënten dossier' of 'klachtdossier' aan te leggen. Komt het uiteindelijk tot een klacht en een onderzoek, dan heeft u met deze aantekeningen een geheugensteuntje, voor het geval u gevraagd wordt te getuigen. Vernietig uw aantekeningen als de klacht en eventueel beroep is afgehandeld.

DE STARTPOSITIE
U bent leidinggevende, medewerker of lid in de NIEUW LEVEN Evangelie Gemeenschap en hoort van mogelijk grensoverschrijdend seksueel gedrag of
seksueel misbruik. Wat moet u doen? Een belangrijk uitgangspunt is dat u zich in eerste instantie altijd in verbinding stelt met de interne of externe
vertrouwenspersonen tenzij de benadeelde -of dader dit expliciet niet wil. In het laatste geval verwijzen we u naar de aangewezen overheid instanties. Bij misbruik moet de dader altijd aangegeven worden bij de politie, ook als hij/zij dat niet wil.

DE VERTROUWENSPERSONEN
De vertrouwenspersonen kunnen u begeleiden in de verder te ondernemen stappen
Op dit moment zijn dit:

INTERN Rianne & Joop Klein Haneveld
Riannekleinhaneveld@gmail.com of 06-34257305
EXTERN Petra van Dormalen pgeetje@gmail.com of
Frank van Dormolen frank.vandormolen@filternet.nl

ER ZIJN TWEE DINGEN DIE U ALTIJD MOET DOEN
Het eerste is nagaan of de benadeelde minderjarig is en of het misbruik nog steeds plaatsvindt. Is dat zo, onderneem dan direct actie en neem contact op met een van de vertrouwenspersonen. Is dit niet mogelijk stel u dan in verbinding met de hiervoor aangewezen maatschappelijke instanties als bijvoorbeeld de huisarts.

Het tweede is: uw eigen behoefte aan overleg en het ambtsgeheim beiden serieus nemen.

U HOORT VAN MOGELIJK MISBRUIK
Dat kan op verschillende manieren. U hoort van mogelijk misbruik Dit 'horen van' kan op een aantal manieren: u hoort het van de benadeelde, de beschuldigde, hun partners of van anderen. Onder 'horen van anderen' worden ook geruchten verstaan. De eerste vraag is steeds; wat wil degene die bij u komt? Er zijn drie situaties: iemand wil alleen het verhaal vertellen, iemand wil een melding doen, iemand wil een klacht indienen.

U HOORT HET VAN DE BENADEELDE
Benadeelde wil het kwijt Niet steeds zal een benadeelde een melding willen doen of klacht willen indienen. Soms wil men gewoon het verhaal vertellen en gehoord worden.

BENADEELDE WIL HET MELDEN
Een melding heeft niet de formele gevolgen van een klacht. Toch is een melding niet vrijblijvend. Na een melding volgt namelijk een gesprek met de beschuldigde. Afhankelijk van het verloop van dat gesprek zijn er mogelijke consequenties.

BENADEELDE WIL EEN KLACHT INDIENEN
Een klacht heeft rechtsgevolgen. Het indienen van een klacht kan een zware geestelijke belasting zijn. De benadeelde treedt naar buiten met haar of zijn verhaal.
Intieme ervaringen moeten worden verteld aan een college. Het mogelijk misbruik moet bewezen worden. De afhandeling van een klacht kan lang, soms zeer lang duren. Op enig moment raakt het misbruik bekend in de gemeente, waar allerlei processen gaan spelen. De benadeelde moet daarop voorbereid zijn. De benadeelde zal er levenslang schade van kunne ondervinden als er niet behandeld wordt. Verwijs in deze situatie daarom altijd naar een vertrouwenspersoon van het Meldpunt. Deze kan een benadeelde bijstaan in de afwegingen om wel of niet een klacht in te dienen.
De vertrouwenspersoon kan de benadeelde emotioneel ondersteunen gedurende de gehele procedure We geloven als bestuur van de NIEUW LEVEN Evangelie Gemeenschap dat dit protocol zal bijdragen aan een veilige leefgemeenschap van volgelingen van Jezus.